Strz. Tadeusz Kozik ps. „Gruza”

Tadeusz Kozik urodził się w Pleśnej 7 lutego 1925 roku jako   najmłodsze z czwórki dzieci Marii i Marcina Kozików. Tam uczęszczał do szkoły powszechnej.  W październiku 1942 roku został zaprzysiężony w szeregi A.K. w Pleśnej przydział: inspektorat A. K. Tarnów. Do sierpnia 1944 roku przydzielony był do lokalnej placówki „Prakseda”; po przeszkoleniu pełnił funkcję łącznika w Inspektoracie do placówek. Od 4 sierpnia 1944 r. do października 1944 r. w czasie akcji „Burza” został wcielony do I Batalionu 16 p.p. A.K., z przydziałem do pocztu dowódcy Batalionu „Irena”. Przyjął pseudonim „Gruza”. Brał udział we wszystkich walkach tego batalionu; w stopniu kaprala. W okresie od października 1944 r. do 19 stycznia 1945 r., po rozwiązaniu Batalionu przeszedł do konspiracji w Pleśnej. W latach 1946- 1947 należał do Polskiej Straży Przedniej. 4 lipca 1943 roku został aresztowany i przewieziony do obozu hitlerowskiego znajdującego się w Pustkowie (koło Dębicy), w którym był więziony do 13 września 1943 roku. Od 24 września do 11 października 1943 roku przebywał w więzieniu w Tarnowie. Za działalność polityczną związaną z walką o suwerenność i niepodległość Państwa Polskiego został skazany w 1946 roku na łączną karę ośmiu lat więzienia, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na dwa lata. Wyrok ten odsiadywał od 12 maja 1949 roku w: tymczasowym areszcie w Tarnowie, Wronkach, Strzelcach Opolskich, Jelczu i Kłodzku. Postanowieniem z dnia 24 marca 1954 roku skorzystał z warunkowego przedterminowego zwolnienia oraz amnestii z 1952 roku, która złagodziła karę do 5 lat i 4 miesięcy. Lata spędzone w więzieniu odcisnęły się bardzo poważnie na jego zdrowiu. Postanowieniem z 1993 roku Sąd Wojewódzkie w Tarnowie unieważnił wyrok byłego Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie z 1949 roku skazującego Tadeusza Kozika na karę wiezienia.
Po wojnie prześladowany nie mógł znaleźć pracy. Ostatecznie został zatrudniony w PKP jako nastawniczy  na stacji kolejowej w Pleśnej. W 1954 roku ożenił się z Janiną Knapik. Mieli trzy córki: Martę, Lidię i Jadwigę.
Jeszcze przed wojną wstąpił do straży pożarnej, w której aktywnie działał do lat osiemdziesiątych (w 1987 roku odznaczono go Srebrnym medalem za zasługi dla pożarnictwa). W latach 1972- 1990 pełnił funkcję sołtysa wsi Pleśna, z której zrezygnował ze względów zdrowotnych w 1990 roku. Był człowiekiem lubianym i szanowanym przez lokalną społeczność. Jako sołtys wsi aktywnie włączał się w parce na jej rzecz (elektryfikacja, gazyfikacja, budowa dróg), nie odmówił nikomu pomocy.  Miał duszę artysty- fotografował, grał na wielu instrumentach muzycznych (do ulubionych należała harmonijka ustna i akordeon), uwielbiał czytać książki.
Za swoje zasługi dla ojczyzny otrzymał wiele odznaczeń. Do najważniejszych należą:

• Medal Wojska z 15.08 1948
• Srebrny Krzyż Zasługi z 05.11.1986
• Odznaka za zasługi  dla województwa tarnowskiego z 15.05.1989
• Krzyż Armii Krajowej z 20.04.1988
• Odznaka weterana walk o niepodległość z 10.12.1995

W październiku 1993 roku z powodu złego stanu zdrowia zrezygnował z życia związkowego, patriotyczno- politycznego i towarzysko-społecznego. Zmarł nagle 21 marca 1994 roku. Został pochowany na cmentarzu w Pleśnej.

Brukowały nasze kości- Złotą drogę do Wolności.

Oliwia Tańska-wnuczka
Źródła: dokumenty, notatki Tadeusz Kozika.