Strz. Józef Małecki ps. „Motyl”
Józef Małecki urodził się 20 lutego 1919 r. w Tarnowie, gdzie spędził dzieciństwo. Tu uczęszczał do szkoły podstawowej, a następnie do Technikum Handlowego. W latach trzydziestych ubiegłego stulecia wstąpił do drużyny harcerskiej w tarnowskim hufcu ZHP, gdzie kształtowały się jego postawy i zachowania osadzone głęboko na wartościach Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego nakierowanych na służbę Bogu, Ojczyźnie i bliźnim. W 1938 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Energetycznym w Tarnowie. W tym samym roku wstąpił do Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Łączył umiejętnie działalność harcerską z uprawianiem turystyki, co miało zasadniczy wpływ na jego późniejsze pasje życiowe. W czasie okupacji niemieckiej włączył się w nurt pracy konspiracyjnej i od 1940 roku został zaprzysiężony w Związku Walki Zbrojnej. Następnie w 1942 r. wstąpił do Armii Krajowej i przyjął pseudonimem „Motyl”. Jako starszy strzelec, od 4 sierpnia 1944 roku otrzymał przydział do I plutonu, 4 kompanii „Ewa” I Batalionu „Barbara” 16pp AK.
W ramach akcji „Burza” na Ziemi Tarnowskiej przeszedł cały szlak bojowy z batalionem „Barbara”. Skład 4 kompanii „Ewa” w większości stanowili żołnierze wywodzący się z szeregów harcerskich. Żołnierze 4 kompanii w sposób szczególny doświadczyli walki z niemieckim okupantem na Suchej Górze, Zborowicach pod Pławną, Jamnej oraz Lubince i w Słonej, gdzie kilku z nich złożyło ofiarę życia na ołtarzu Ojczyzny.
Po wojnie kontynuował zawodową w Zakładzie Energetycznym w Tarnowie, gdzie m.in. organizował Ogólnopolskie Rajdy Turystyczne Energetyków, W Zakładzie tym, w 1955 roku założył koło PTTK. Działał także w harcerstwie. Był podharcmistrzem – drużynowym 13 Tarnowskiej Drużyny Harcerzy ZHP organizując wyprawy po Ziemi Tarnowskiej, Beskidzie Sądeckim i Tatrach. W 1948 r. wstąpił do PTTK, z którym złączył się na całe życie. Inicjował wiele działań w zakresie turystyki i krajoznawstwa. Był założycielem pierwszego koła PTTK w Tarnowie (1949-1951) dla młodzieży pozaszkolnej przy świetlicy „Caritas”, którą prowadził społecznie. W maju 1951r. założył koło PTTK przy Zakładach Azotowych, które później przekształciło się w Oddział PTTK. W 1951 roku współorganizował Oddział PTTK Ziemi Tarnowskiej będąc członkiem Zarządu tego Oddziału w latach (1951-1974) i (1997-2000). W 1951 roku pełnił funkcję sekretarza tego oddziału. W latach 1951-1985 przewodniczył Komisji Turystyki Górskiej w Tarnowie a od 1952 roku był Członkiem Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK.
W 1952 r. wraz z żoną Marią – z domu Bachowską (podczas wojny łączniczka AK pod pseudonimem „Ryśka”) i Józefem Marcke wytyczyli i oznakowali żółty szlak turystyczny na trasie: Tarnów – Góra Św. Marcina – Piotrkowice – Lichwin – Wielkie Góry – Brzozowa – Sucha Góra – Jamna – Posadowa – Bartkowa, który z jego inicjatywy został nazwany „Szlakiem I Batalionu „Barbara” AK”. Był również pomysłodawcą i organizatorem Jesiennych Rajdów PTTK „Szlakami walk partyzanckich Batalionu „Barbara” AK, do udziału w którym oprócz młodzieży i turystów zapraszał także żołnierzy batalionu i ich rodziny oraz dowódcę batalionu kpt. „Leliwę” Eugeniusza Borowskiego. Dzięki tej inicjatywie możliwe było przekazanie młodzieży, w tym harcerzom, prawdy o czasach wojny oraz kształtowanie tak potrzebnego patriotyzmu wtedy, gdy mówienie o prawdziwej historii, AK i Polskim Państwie Podziemnym było zabronione. Rajdy te odbywają się do dziś, dzięki czemu młodzież poznaje ojcowiznę, piękno i historię Ziemi Tarnowskiej, choć bez ich inicjatora i ?dobrego Ducha? mają już o wiele mniejszy wymiar i charakter.
Józef Małecki był również inicjatorem i organizatorem Ogólnopolskich Wiosennych Rajdów Górskich (1953 – 1985), później pomagał w ich organizowaniu. W latach 1960-62 był prezesem Koła Przewodników w Tarnowie a w latach 1960-1975 członkiem Okręgowej Komisji Turystyki Górskiej w Krakowie. Od 1975 roku do 1997 roku był członkiem Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Tarnowie i jego Komisji Turystyki Górskiej. Posiadał uprawnienia: Przodownika Turystyki Górskiej i Turystyki Pieszej, instruktora turystyki narciarskiej PTTK (od 1953r.) i społecznego opiekuna zabytków (od 1974r.), instruktora przewodnictwa od 1967r. Zaprojektował i wyznaczył sieć szlaków turystycznych Ziemi Tarnowskiej i Wielickiej. W latach 1968-1969 ukończył Studium Planowania i Analizy Ekonomicznej Gospodarki Terenowej w Warszawie podnosząc swoje kwalifikacje zawodowe.
Był inicjatorem powstania w Jamnej pomnika pamięci partyzantów AK i mieszkańców spacyfikowanej przez hitlerowców wsi. Wspierał także inicjatywę usypania Kurhanu na Suchej Górze, gdzie 12 września 1944 roku zginęli jego dwaj koledzy z 4 kompanii „Ewa”. Od 1973r. do 1989r. był radnym miasta Tarnowa oraz uczestniczył w działalności Komisji Oświaty i Wychowania. Aktywnie włączył się w nurt pracy opozycyjnej pełniąc funkcję Przewodniczącego Koła Energetyków przy Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”. Od 1977r. był członkiem Podkomisji Zagospodarowania – Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK i pod przewodnictwem Edwarda Moskały współuczestniczył w projekcie zagospodarowania polskich Karpat małymi schroniskami – tzw. „bacówkami” PTTK dla turystów kwalifikowanych. To Jego staraniem w 1980 roku powstała „Bacówka” na Brzance i Jamnej oraz stacje turystyczne w Bukowcu, Zakliczynie i Ciężkowicach. Od 1976 do 1988 był członkiem Zarządu PTTK, od 1989 do 2000 roku – był członkiem Prezydium Zarządu PTTK i w tym czasie otrzymał godność Członka Honorowego PTTK. W 1984 roku na wniosek Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowie Józef Małecki został wyrózniony wpisem do Księgi Zasłużonych dla Województwa Tarnowskiego za zaangażowanie i wkład pracy, który przyczynił się do rozwoju Ziemi Tarnowskiej. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w wyniku nieszczęśliwego wypadku stracił nogę. Dzięki sile woli, wsparciu żony oraz najbliższych przyjaciół z PTTK, po okresie rekonwalescencji i założonej protezie, dalej wędrował po ukochanych górach. Zmarł 21 października 2002 roku i został pochowany na Starym Cmentarzu w Tarnowie. Był cierpliwym wychowawcą i niedoścignionym wzorem dla wielu generacji przewodników oraz przodowników turystyki górskiej niestrudzenie przez ponad 50 lat przekazując fachową wiedzę i porady na licznych kursach specjalistycznych. Wśród szerokich rzesz harcerzy i turystów zyskał miano Niezawodnego Przyjaciela.
Pozostał w pamięci jako człowiek wielkiego serca i żarliwy patriota oraz miłośnik i znawca gór o nieprzeciętnej osobowości, pozostawiając po sobie opisy szlaków wykorzystanych w przewodnikach i folderach np. Stefana Rypuszyńskiego Szlakiem Batalionu „Barbara” przez Pogórze Ciężkowicki – przewodnik turystyczny Kraków, 1982, Zakład Wydawniczo – Propagandowy PTTK (Opiniodawcy: Czesław Brzoza, Józef Małecki) czy Tadeusz Wenda, Józef Małecki, Andrzej Łabno: W 30-leciu działalności Koła Przewodników „Leliwa”, Tarnów 1984, wydawca Oddział PTTK Ziemi Tarnowskiej, 30 lat przewodnictwa turystyki krajoznawczej spod znaku „Leliwy” pod redakcją Andrzeja Łabno, Jana Łabno, Józefa Małeckiego i Tadeusza Wendy, Wydawnictwo: Zarząd Koła Przewodników „Leliwa”, Tarnów 1983.Pogórze Karpackie, Wielickie, Rożnowskie i Ciężkowickie autorstwa Andrzeja Matuszczyka z recenzją Stanisława Szuszkiewicza, Józefa Małeckiego i Andrzeja Łabno, Wydawnictwo: Oddział PTTK -Ziemi Tarnowskiej, Tarnów 1995.
Był odznaczony m.in.: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989), Krzyżem Partyzanckim (1975), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945r. (1968), 4-krotnie Medalem Wojska Polskiego (z Londynu), Nagrodą stopnia pierwszego Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, Odznaką za zasługi dla Województwa Tarnowskiego (1982r.), Medalem za zasługi dla Miasta Tarnowa (1974) jak również wieloma najwyższymi odznaczeniami i wyróżnieniami za szczególne osiągnięcia w działalności na rzecz PTTK oraz rozwoju turystyki i krajoznawstwa. Jako żołnierz AK został awansowany do stopnia podporucznika.
Biogram opracował dr Krzysztof Sikora na podstawie informacji przesłanych przez córkę Józefa Małeckiego Panią Teresę Małecką – Kitę oraz wnuczkę Joannę Małecką jak również materiały własne autora.
PS. Miałem to szczęście i zaszczyt znać Druha Józefa Małeckiego. Kilka razy byłem kierownikiem trasy Rajdu szlakami walk I Batalionu „Barbara” AK, gdy Pan Józef był Kierownikiem całego Rajdu. U Pana Józefa zdawałem egzamin na uprawnienia Organizatora Turystyki oraz Przodownika Turystyki Górskiej. Był i pozostanie moim Mistrzem w sprawach turystki i krajoznawstwa.
